Geniet meer van uw hond door goed samen te trainen!
Hoe honden trainen?
Honden leren op een andere manier dan mensen. Wij leren weliswaar ook door dingen met elkaar te verbinden en door de trial & error methode maar wij kunnen bovendien leren via inzicht en – meer dan honden- door nabootsing. Wanneer je begrijpt hoe honden denken wordt het een stuk makkelijker om je hond te trainen.
De klassieke conditionering komt neer op leren door associatie en treedt in het dagelijkse leven van je hond voortdurend op. Het komt erop neer dat een neutrale prikkel voor je hond een bepaalde betekenis krijgt. Hij leert dus door bepaalde dingen met elkaar te verbinden.
Wanneer je opstaat en je naar je tas en de riem grijpt dan weet je hond vaak al precies dat je zo het huis zal verlaten en dat hij met je mee mag. Naar de lijn grijpen is al uitgegroeid tot een signaalprikkel. Je hond hoeft niet te wachten tot je hem roept om te weten dat hij nu naar buiten mag. Sta je op en pak je je aktetas dan begint je hond al het vermoeden te krijgen dat de kans op een uitstapje heel klein is en dat hij waarschijnlijk alleen moet blijven. Wanneer je naar je aktetas grijpt, dan zit daar voor je hond al wat informatie in, hij heeft je dit namelijk al herhaaldelijk zien doen en heeft onthouden dat hij niet mee mag wanneer je die tas meeneemt.
In dit geval hebben we het over een optische prikkel maar het kan net zo goed een akoestische prikkel zijn of een bepaalde aanraking. De volgorde moet wel altijd hetzelfde zijn: Eerst de prikkel, gevolgd door een bepaald gedrag. In het voorbeeld kan dit betekenen dat je hond heel enthousiast om je heen springt zodra je de lijn in je hand neemt, of dat hij zich in zijn mand oprolt wanneer hij de aktetas ziet. Houd goed in gedachten dat leren door associatie altijd plaats vindt (ook wanneer je daar niet bij stilstaat). Tijdens de training zullen we daar gebruik van maken en oude associaties door nieuwe vervangen en de hond de volgende belangrijke informatie bijbrengen:
– Volgzaamheid aan de lijn: Lijn= langzaam= beloning
– Agressie aan de lijn: andere honden= kalmte= beloning
Terwijl de klassieke conditionering automatisch verloopt, gaat het bij de operante conditionering om een bewust, doelgericht proces dat door een bepaalde motivatie bij de hond wordt gestimuleerd. De Operante conditionering kan worden beschreven als ‘leren door de trail & error’ methode en is gebaseerd op het principe dat wat geen succes heeft vermeden zal worden. Eerst vertoont je hond een gedrag dat een bepaald gevolg teweeg brengt. Wanneer hij die gevolgen aangenaam vindt dan zal hij later het zelfde gedrag in dezelfde situatie vertonen. Maar zijn ze onaangenaam, dan zal hij het gedrag eerst minder en daarna niet meer vertonen.
Oefening:
Je houdt in je rechterhand een lekker ruikend honden snoepje en niets in je linkerhand. Je linkerhand mag ook niet naar het snoepje ruiken. Denk er dus aan om het snoepje met je rechterhand uit de verpakking te halen.
1) Laat je hond zien wat voor lekkers je in je hand hebt, maar laat het hem nog niet opeten.
2) Strek je lege hand vlak uit, terwijl je je gevulde hand balt tot een vuist met het snoepje erin.
3) Houd hem nu je beide handen voor en laat hem verschillende strategieën uitproberen om het snoepje te bemachtigen. Maar geen enkele poging heeft succes, behalve 1 zodra hij je lege linkerhand met zijn neus aanraakt zeg je op een plezierige manier “braaf”. Meteen daarna krijgt hij het snoepje aangeboden.
Je hond moet helemaal alleen de juiste oplossing bedenken. Blijf terwijl hij het probeert passief en zeg niks. Let op dat je op het juiste moment braaf tegen hem zegt , ook wanneer hij alleen maar toevallig met zijn neus tegen je linkerhand aankomt. De meeste honden hebben maar een paar herhalingen nodig om met hun neus almaar doelbewuster je hand aan te raken en vervolgens de beloning uit je andere hand te krijgen. Deze oefening is heel nuttig om je hond te leren dat niet altijd de directe aanpak naar het doel leidt. Soms moet hij andere strategieën uitproberen om zijn doel te bereiken, bij dit spannende leerproces is het belangrijk om je hond te observeren. Je kunt het gedrag van je hond makkelijk beïnvloeden door gewenst gedrag te belonen en ongewenst gedrag te negeren.
Je kunt hem ook duidelijk maken dat er iets onaangenaams gebeurd wanneer hij ongewenst gedrag vertoont. Hij wordt dan gestraft voor zijn slechte gedrag. Denk vooraf goed na over welke weg je wilt inslaan bij de opvoeding van je hond. Moet je hond leren door angst en schrik of door plezier en vertrouwen. Dit klinkt nogal betogend maar heeft duidelijk aan hoe een leersituatie er voor je hond uit kan zien. Juist hun trekkende hond proberen heel veel mensen in te tomen met de zogenaamde ruk aan de lijn: de hond trekt aan de lijn en de mens trekt in tegenovergestelde richting. Het korte pijnlijke gevolg moet de hond eraan herinneren langzamer te gaan. De boodschap voor de hond luid dus: Als je niet doet wat ik wil, dan wordt het onaangenaam voor jou. Meestal trekt de hond dan opnieuw en hij krijgt meteen weer een ruk, meestal nog feller maar even weinig doeltreffend als de vorige keer. Ondanks het feit dat deze methode alleen op heel korte termijn succes heeft wordt ze toch heel vaak gebruikt. Waarom wordt er zo fel vastgehouden aan deze vergeefse strategie? Ze maakt de wandeling voor mens en dier alleen maar heel erg frustrerend.
Er is ook een andere mogelijkheid. In plaats van af te wachten tot je hond ongewenst gedrag vertoont en hem dan te straffen, kun je hem ook belonen wanneer hij iets goed doet. Daarvoor moet je dus wachten tot het moment waarop de lijn- ook als het maar toevallig is- niet gestrekt is en je hem voor zijn gewenste gedrag kunt belonen. De boodschap voor de hond luidt dit keer, als je iets doet wat ik leuk vindt gebeurt er iets leuks. Wanneer de hond de beloning aantrekkelijk genoeg vindt zal de hond steeds vaker het gewilde gedrag vertonen en je meer gelegenheden geven om hem te belonen. Dat systeem zal later terugkomen bij de trainingsopbouw.
Het principe van beloning en bestraffing is gebaseerd op de vier pijlers van de positieve en de negatieve beloning en de positieve en negatieve bestraffing. Het begrip positief doet vermoeden dat het daarbij gaat om het goede systeem terwijl het begrip negatief beschouwd zou kunnen worden als het slechte systeem, toch klopt dit niet. De begrippen positief en negatief houden hier geen waardeoordeel in, maar wijzen enkel op het toevoegen of weglaten van iets. Het overzicht en de daarop volgende voorbeelden verduidelijken alles nog een beetje.
Positieve beloning – positieve bestraffing
Iets aangenaams begint – iets onaangenaams begint
Negatieve beloning – negatieve bestraffing
Iets onaangenaams eindigt – iets aangenaams eindigt
